Je nek uitsteken

Afgelopen Januari, net voor de Corona Crisis werd Carola Rackete vrijgesproken. Het Italiaanse Hof van Cassatie, oordeelde dat ze nooit gearresteerd had mogen worden.
Rackete was de Duitse kapitein van de SeaWatch 3. Seawatch is een Duitse organisatie die zich inzet om vluchtelingen op de Middellandse zee te redden. De Seawatch 3 voer ruim een jaar geleden met 53 mensen naar de haven van Lampedusa. De Italiaanse minister van binnenlandse zaken, Salvini, weigerde het schip toe te laten in de haven. Maar Rackete vond het onverantwoord nog langer op zee te blijven, want de vluchtelingen waren uitgeput, meerdere mensen waren ziek en één vrouw was zwanger. In de haven raakte ze per ongeluk een boot van de Italiaanse kustwacht. Bij aankomst werd Rackete direct gearresteerd. Salvini beschuldigde haar van een oorlogsdaad en van mensensmokkel. Uiteindelijk werd zij vrijgesproken, want ze had geen wetten overtreden en zich ingezet om mensenlevens te redden.

Het is een bizar verhaal, maar wat mij raakte was de houding van Rackete. Ze zei: “Ik aanvaard gevangenschap in ruil voor de vrijheid van mijn passagiers.” Ze was bereid om zich in zekere zin op te offeren voor het leven en welzijn van anderen. Je nek uitsteken omdat je niet anders kunt. Dit is leiderschap en daar heb ik veel respect voor. Het houdt me ook een spiegel voor.

De toon in onze Tweede Kamer was fors anders. Het schip voer met een Duitse bemanning onder Nederlandse vlag en dus moesten wij er ook iets mee. Twee van de regeringspartijen waren het met Salvini eens. Mensen redden zonder toestemming mag niet en is een vorm van mensensmokkel. ‘Het werk van Seawatch is geen reddingswerk, maar een veerdienst voor illegalen’, zo klonk het. Een meerderheid van het parlement leek het daarmee eens. Alleen Christenunie en D66 bleven dapper weerstand bieden en distantieerden zich van deze uitspraken.

Natuurlijk is dit van mij geen pleidooi voor anarchisme; we maken afspraken en wetten en daar houden we ons aan. Maar er zijn momenten dat mensenlevens belangrijker zijn dan wetten. Er zijn momenten dat je je nek moet uitsteken ook als het je wat kost. Wie durft dat vandaag nog? Afgelopen zaterdag was het 25 jaar geleden dat de enclave Screbrenica viel, er is deze weken al veel over gezegd. Dutchbat was volkomen niet in staat zijn nek uit te steken, bijna onbewapend en kwetsbaar. Ze deden wat ze konden en hebben zo nog meerdere mensen kunnen redden. De VN wilde zijn nek niet uitsteken en weigerde luchtsteun. Politiek misschien correct? In ieder geval leidde het tot een slachtpartij van meer dan 8000 (!) mannen, bijna 3 keer zoveel als de slachtoffers van 11 september 2001 in de VS. In koelen bloede vermoord, omdat ze Moslim waren. En ik voel me aangesproken, want de daders waren – oprecht of niet, nationalistisch of niet – christenen (Servisch Orthodox). Ik weet dat moslims in Europa zich wezenloos geschrokken zijn. Is dit de volgende pogrom? Steek ik mijn nek uit als christen om dergelijke wandaden te benoemen en me uit te strekken naar verzoening en herstel? Doe ik dat ook als ik weet dat ik bedreigd kan worden of zelfs de gevangenis in kan gaan. Omdat je het goede doet?

Ik moet denken aan Mozes en Paulus. Zij staken hun nek uit en waren bereid zelfs hun leven te geven om daarmee hun volk te redden. “Schrap ons uit uw boek, maar laat uw volk niet verloren gaan.” Zij konden dat niet, zij hoefden dat niet. Maar Jezus deed het wel. Hij ging niet alleen de gevangenis in, maar gaf zijn leven voor vluchtelingen en zondaars, voor mensen die geen hoop en geen leven hebben. Ik kan niet doen wat Jezus deed. Ik hoef niet te doen wat Jezus deed. Maar als ik Rackete hoor, dan denk ik: ik zou wel iets meer op Jezus mogen lijken. Misschien u ook wel….